نقش حیاتی CISO (مدیر ارشد امنیت سایبری) سازمان‌ها
در عصری زندگی می‌کنیم که اخبار، گزارش‌ها و حوادث مرتبط با نقض امنیت اطلاعات و افشای داده‌های کاربران، به بخشی عادی از زندگی دیجیتال ما تبدیل شده است. این رویدادها نشان‌دهنده آسیب‌پذیری فزاینده زیرساخت‌های فناوری اطلاعات است که موجب شده امنیت سایبری به یکی از دغدغه‌های اصلی سازمان‌های خصوصی و دولتی بدل شود. با پیشرفت فناوری و گسترش دارایی‌های دیجیتال، نیاز به کنترل و مدیریت امنیت سازمانی بیشتر از همیشه احساس می‌شود.
یکی از مهم‌ترین نقش‌هایی که در این زمینه تعریف شده، مدیر ارشد امنیت اطلاعات یا CISO (Chief Information Security Officer) است. این فرد مسئول هدایت، نظارت و اجرای سیاست‌های امنیت اطلاعات در سازمان است و نقش کلیدی در تضمین انطباق با مقررات، مدیریت ریسک، کنترل‌های فناوری اطلاعات، حریم خصوصی، پاسخ به حوادث امنیتی، مدیریت دسترسی‌ها، امنیت زیرساخت‌ها، تداوم کسب‌وکار و بازیابی پس از بحران دارد.
مدیر امنیت سایبری یا تیم مدیریت امنیت سایبری؟
آیا می‌توان از یک فرد انتظار داشت که تمام این وظایف را به‌تنهایی انجام دهد؟ پاسخ قطعی منفی است. وظیفه CISO بیش از آن‌که انجام‌دهنده مستقیم تمام این امور باشد، رهبری یک تیم امنیتی خبره و ایجاد ساختاری چابک و هماهنگ برای مقابله با تهدیدات سایبری است. او باید ارتباط مؤثری بین مدیران ارشد، مهندسان فنی و سایر بخش‌های سازمان برقرار کند و از طریق ترجمه مفاهیم فنی به زبان کسب‌وکار، تصمیم‌سازان را در درک و مدیریت ریسک یاری دهد.
مسئولیت‌های CISO
CISO باید فراتر از فناوری فکر کند؛ او مسئول امنیت کل کسب‌وکار است، نه صرفاً سیستم‌های IT. از این رو باید تعامل بین فرایندهای سازمان، فناوری‌های مورد استفاده و اهداف استراتژیک را به خوبی درک کرده و در تصمیم‌گیری‌های کلان نقش داشته باشد. به ویژه در زمان پیاده‌سازی فناوری‌های جدید یا مدرن‌سازی زیرساخت‌های موجود، حضور CISO در تیم تصمیم‌گیر ضروری است تا تضمین کند راهکار انتخاب‌شده با سیاست‌های امنیتی سازمان همسو بوده و خطرات آن به درستی ارزیابی شده‌اند.
در سال‌های اخیر، منابع معتبر حوزه امنیت سایبری بر اهمیت راهبردهای تجربه‌محور (Experience-Based Strategies) در مدیریت امنیت تاکید کرده‌اند. به‌جای اتکای صرف بر ابزارها و فناوری‌ها، CISO باید از تجربیات گذشته، تحلیل حملات واقعی و سناریوهای تمرینی برای تقویت تاب‌آوری سازمان استفاده کند. این رویکرد با برگزاری تمرین‌های واکنش به حادثه و شبیه‌سازی بحران‌ها، آمادگی سازمان را در مواجهه با تهدیدات واقعی افزایش می‌دهد و سطح بلوغ امنیتی را ارتقا می‌بخشد.
از دیگر وظایف حیاتی CISO می‌توان به بودجه‌گذاری هدفمند در حوزه امنیت سایبری و درج الزامات امنیتی در قراردادهای تجاری و زنجیره تأمین اشاره کرد. امروزه تهدیدات اغلب از طریق آسیب‌پذیری شرکای تجاری و تأمین‌کنندگان وارد سازمان می‌شوند. CISO باید سیاست‌هایی مشخص برای ارزیابی امنیت طرف‌های خارجی تدوین کرده و این الزامات را به بخشی از مفاد حقوقی قراردادها تبدیل کند. در عین حال، اختصاص بودجه به امنیت نباید بر پایه هزینه‌کرد سنتی یا روندهای بازاری باشد، بلکه باید با تحلیل دقیق ریسک، اولویت‌بندی تهدیدها و اهداف تجاری سازمان همسو شود.
در نهایت، CISO موفق باید نه‌تنها متخصص فنی باشد، بلکه توانایی رهبری، تفکر استراتژیک و تعامل سازنده با ذی‌نفعان مختلف را نیز داشته باشد. او باید بتواند ریسک‌ها را برای مدیران ارشد به زبانی ساده و قابل درک ترجمه کرده و امنیت سایبری را به‌عنوان یکی از عوامل موفقیت سازمان معرفی کند.
در دنیایی که تهدیدات سایبری با سرعتی شگفت‌انگیز در حال گسترش هستند، داشتن یک CISO قدرتمند، آگاه و آینده‌نگر نه‌تنها یک نیاز، بلکه یک ضرورت برای بقا و رشد پایدار هر سازمانی است. این امر جز با آموزش درست و بهنگام ممکن نیست.
نویسنده: زهرا سهرابی، مدیر آکادمی فن افزا
